Gestelde vragen door inwoners Brandenburg-West

Onderzoek naar en trechtering van alternatieven deden De WarmteTransitieMakers (DWTM). Hun rapport staat op de website van de gemeente. Uit het rapport kwamen bronnet en individuele warmtepompen als meest kostenefficiënte en duurzame maatregelen om deze wijk aardgasvrij te maken.

Om bewoners te helpen en inzicht te geven bij de aardgasvrij- energietransitie heeft de gemeente informatiebijeenkomsten georganiseerd, nieuwsbrieven verspreid en gingen we langs de deuren om gesprekken te voeren. Ook is er een energieopbouwwerker aangesteld om uw vragen te beantwoorden en zorgen te bespreken.

Ja, daar wordt ook onderzoek naar gedaan. Er zijn waarschijnlijk drie mogelijkheden: roosters boven de ramen, roosters met elektrische ventilatie en balansventilatie met warmteterugwinning. Die laatste zorgt voor de beste balans van frisse lucht en temperatuur. Per woningtype kan verschillen wat de beste oplossing is.  

Dan vraagt u hiervoor toestemming aan de gemeente. Immers, de warmtepomp hangt boven de gemeentegrond en dat plaatst de warmtepomp in de openbare ruimte. Daar is een vergunning voor nodig. 

Op dit moment wordt hiervoor geen precariobelasting geheven. Het is nog onduidelijk of dat in de toekomst wel gaat gebeuren, het valt in ieder geval niet uit te sluiten omdat het juridisch wel mogelijk is én er ook veel financiële uitdagingen op ons als gemeente af komen de komende jaren.

Zonder aardgas zullen we meer elektriciteit nodig hebben in de wijk. Ook de elektrificatie van woningen (zonnepanelen en elektrisch rijden) vraagt om aanpassingen aan de huidige energie infrastructuur. Stedin en Tennet hebben deze aanpassingen in gang gezet om in 2030-2035 een netwerk te hebben voor de toekomst. Over de wijk Brandenburg-West heeft de gemeente goed contact met netbeheerder Stedin. Stedin geeft aan dat een bronnet-toepassing op dit moment haalbaar is zonder het leidingwerk in de wijk te moeten verzwaren. Wel zullen er enkele transformatorhuisjes in de wijk moeten worden bijgeplaatst als onderdeel van de bredere toekomstige aanpak. Verder is duidelijk dat warmtepompen die hun warmte uit een bronnet halen, minder energie verbruiken dan warmtepompen die hun warmte uit de lucht halen, waarmee de piekbehoefte op het net afneemt. 

De Wet gemeentelijk instrumentarium warmtetransitie (WGIW) geeft gemeenten de bevoegdheid om in wijken die overstappen op alternatieven voor aardgas, de aardgastoevoer stop te zetten. Deze bevoegdheid is aan voorwaarden gebonden:

• De overgang naar duurzame warmte moet betaalbaar zijn voor alle bewoners.
• Er moet sprake zijn van een zorgvuldige planning, waarbij een termijn van 8 jaar als redelijk wordt genoemd.

De WGIW is aangenomen. De Biltse gemeenteraad beslist of, en op welke manier, de gemeente De Bilt van deze bevoegdheid gebruik gaat maken. In Brandenburg-West werken we nu al in lijn met de geest van de WGIW. Dit betekent dat we:

• Onderzoeken hoe de overgang naar duurzame warmte betaalbaar gemaakt kan worden voor alle bewoners.
• Zorgvuldige termijnen hanteren.

In de Transitievisie Warmte van 2020 is als streeftermijn voor een aardgasvrije wijk het jaar 2030 vastgesteld. Sinds 2019 verkent de gemeente samen met bewoners hoe deze overgang gerealiseerd kan worden.

De wet WCW (Wet Collectieve Warmte) voorziet in wetgeving over eigendom van warmtebedrijven en tariefstellingen. Deze wet ligt op dit moment voor ter behandeling in de Eerste Kamer (naar verwachting Q1 2026) en bepaalt mede of een warmtebedrijf straks in publieke handen (50+1%) moet zijn.

Met de water-waterwarmtepomp (op bronnet of bodemlus) kunt u de woning ook circa 3 graden terugkoelen of bij zeer hoge buitentemperatuur zelfs meer - met behulp van het water dat dan 12-18 graden is. Met een luchtwarmtepomp kost koelen iets meer elektriciteit: de warme buitenlucht moet immers elektrisch afgekoeld worden tot de gewenste binnentemperatuur.

De temperatuur van het water van het bronnet is tussen de 12 en 18 graden. Wanneer u gebruik maakt van een individuele bodemlus, heeft het water ook deze temperatuur. De temperatuur is van belang in de winterperiode en heeft een groot voordeel ten opzichte van de temperatuur van een all-electric luchtwarmtepomp, wanneer in de winter de buitentemperatuur tot onder het vriespunt daalt. Op die dagen gebruikt de luchtwarmtepomp meer elektriciteit dan een water-waterwarmtepomp om bij te verwarmen naar de gewenste temperatuur in de woning (tussen de 50 en 70 graden). In de zomer kan het water van het bronnet gebruikt worden om de woning licht te koelen.

Tegengeluid mag er zijn. Wij hechten juist waarde aan alle geluiden in de wijk, waarbij we deze graag onderbouwd aanhoren. Want we willen rekening houden met wat nodig is om een volgende stap te kunnen zetten naar een duurzame toekomst. Dan is het waardevol wanneer u ons voorziet van uw (nieuwe) inzichten. Ook daarom hebben we met zo veel mogelijk inwoners een verdiepend gesprek gevoerd. Zodat we iedereen kunnen aanhoren met zijn of haar eigen zorgen, wensen en inzichten.

Wij begrijpen de zorg. De woningeigenaar is en blijft eindverantwoordelijk voor diens eigen woning. Zelfs als op termijn de gaskraan dichtgaat, beslist de eigenaar nog steeds welk alternatief voor aardgas er in zijn woning komt. Er komt een zorgvuldige termijn van 8 jaar en voldoende financieringsinstrumenten die het betaalbaar maken.

Het is zeker een goed idee om de woning aardgasvrij gereed te maken. En op langere termijn - 2030 - 2050 - werken we in Nederland naar een aardgasvrije toekomst. Het is altijd goed om uw woning te isoleren en dan ook te zorgen voor goede ventilatie. Er wordt landelijk voor alle woningen geadviseerd om de schil van uw woning te isoleren tot label B. Dit zijn de maatregelen die daarbij passen: isolatie van vloer, dak/bovenverdieping, spouwmuur, en HR++ glas. En ventilatieroosters.

DWTM heeft in haar onderzoek een disclaimer opgenomen. Dat is voor dit soort onderzoek normaal: DWTM gaat er namelijk vanuit dat er over de gehele linie - dus voor alle resultaten - een onzekerheidsmarge is van circa 40%. Dit komt doordat de toekomstige prijsstelling en kosten samenhangen met ontwikkelingen in de komende jaren: prijzen voor gas en elektra zullen stijgen; subsidiebedragen kunnen wijzigen en kosten voor installaties kunnen stijgen door inflatie of afnemen door andere ontwikkelingen.

Wij begrijpen dat u steeds meer opties ziet afvallen en daarmee het gevoel ontstaat dat u in een fuik loopt. Door onderzoek is inzicht verschaft in de haalbare en niet-haalbare opties. Er zijn opties afgevallen omdat deze niet betaalbaar of niet duurzaam zijn. Kijkend naar haalbaarheid, duurzaamheid en kosten, is het aantal oplossingen nu teruggebracht tot drie warmte-opties.

Op verschillende plekken in Nederland waarschuwen netbeheerders om terughoudend te zijn met de aanschaf van zonnepanelen in verband met netcongestie. In uw wijk is dit nog niet aan de orde. Netcongestie kan wel incidenteel in de wijk ontstaan wanneer er op een zonnige dag te veel energie wordt opgewekt en dit niet verwerkt kan worden door het stroomnet. Zonnepanelen ontlasten het net wanneer de opgewekte stroom lokaal wordt ingezet, bijvoorbeeld dus in combinatie met een elektrisch voertuig of warmtepomp. U levert de elektriciteit die gebruikt wordt voor de warmtepomp, deze gaat ook niet terug naar het net. Dat scheelt ook in het salderen.

Het bronnet ligt er nog niet. Een samenwerkingsverband van gemeente, waterschap, BENG, provincie en woningbouwcorporatie onderzoekt de haalbaarheid van het bronnet. Zij geloven in hergebruik van restwarmte om de energievoorziening te verduurzamen en de leefomgeving circulair te maken (van afval naar grondstof). Uit onderzoek blijkt dat deze vorm van duurzame energievoorziening één van de meest kostenefficiënte en duurzame is. HDSR beantwoordt met het om niet beschikbaar stellen van restwarmte aan duurzaamheidsdoelstellingen. Woongroen staat voor de verantwoordelijkheid te verduurzamen en tegelijkertijd aanvaardbare huren te blijven bieden aan haar klanten. Voor Woongroen is het bronnet daarom het enige alternatief: bodemwarmtelussen zijn duurder dan het bronnet en luchtwarmtepompen passen niet op de hoogbouw in verband met de duurzame doelstelling met zonnepanelen.

DWTM staat voor De Warmte Transitie Makers, technisch onderzoeksbureau naar duurzame warmte oplossingen. U kunt op hun website(Verwijst naar een externe website) meer informatie vinden.

Voor de gemeente is betaalbaarheid een randvoorwaarde. Daarom gaan we onderzoeken of het voor elke bewoner betaalbaar is, of kan worden. Ook wordt er vanuit het rijk/ministerie gewerkt aan een definitie van betaalbaarheid waar we ons als gemeente aan moeten houden om een betaalbaar aanbod te doen. Deze definitie is op dit moment in ontwikkeling en wordt in het voorjaar van 2025 verwacht.

De Wet gemeentelijk instrumentarium warmtetransitie (WGIW) geeft gemeenten de bevoegdheid om in wijken die overstappen op alternatieven voor aardgas, de aardgastoevoer stop te zetten. Deze bevoegdheid is echter aan voorwaarden gebonden: 

• De overgang naar duurzame warmte moet betaalbaar zijn voor alle bewoners.
• Er moet sprake zijn van een zorgvuldige planning, waarbij een termijn van 8 jaar als redelijk wordt genoemd.

De WGIW treedt naar verwachting 1 januari 2026 in werking. De Eerste Kamer heeft de wet in december 2024 aangenomen. Vervolgens beslist de gemeenteraad of, en op welke manier, de gemeente De Bilt van deze bevoegdheid gebruik gaat maken.

In Brandenburg West werken wij nu al in lijn met de geest van de WGIW. Dit betekent dat wij: 

• Onderzoeken hoe de overgang naar duurzame warmte betaalbaar gemaakt kan worden voor alle bewoners.
• Zorgvuldige termijnen hanteren.

In de Transitievisie Warmte van 2020 is als streeftermijn voor een aardgasvrije wijk het jaar 2030 vastgesteld. Sinds 2019 verkent de gemeente samen met bewoners hoe deze overgang gerealiseerd kan worden.
De wet WCW (Wet Collectieve Warmte) voorziet in wetgeving over eigendom van warmtebedrijven en tariefstellingen. Deze wet ligt op dit moment voor ter behandeling in de Tweede Kamer en bepaalt mede of een warmtebedrijf straks in publieke handen (50+1%) moet zijn.

In elke transitie, dus ook in de warmtetransitie in de wijk, ontkomen we niet aan druk en het gevoel onder druk gezet te worden. Die druk is er feitelijk ook: de gemeente wil graag dat bewoners een voorkeur uitspreken voor een duurzame warmteoplossing. Voor deze transitie hebben we democratisch gekozen. En dat komt met consequenties. Wij staan voor een zorgvuldig participatieproces en een zorgvuldig uitvoeringsproces.

De gemeente heeft gekozen voor participatieniveau 'samenwerken' (bron: transitievisie warmte): met bewoners samen toewerken naar het beste aardgasvrije alternatief voor de wijk. De gemeente vraagt om, en geeft ruimte voor, wederkerigheid. Dat betekent NIET dat elke bewoner moet samenwerken: wanneer bewoners het voldoende vinden om geïnformeerd of geraadpleegd te worden, dan is dat ook oké. De gemeente is sinds 2022 in gesprek met bewoners uit de wijk en blijft daar voor iedere bewoner voor openstaan die mee wilt praten.

De gemeente luistert zorgvuldig en met open vizier naar bezwaren van bewoners. Het isoleren van woningen is een keuze die bewoners zelf maken. De overheid kan dit niet afdwingen, maar we adviseren dit wel te doen en willen u ook ondersteunen in dit proces door middel van subsidies en leningen. Wel is het zo, dat we als samenleving op weg zijn naar aardgasvrij, en dat deze wijk een startwijk is. Er is in deze wijk al het nodige onderzocht. De gemeente conformeert zich aan de uitkomsten van het onderzoek: dat zijn de oplossingen die nu in dit traject voorliggen. En we bewegen mee met de kaders die vanuit het akkoord van Parijs en het klimaatakkoord in Nederland zijn opgesteld om aardgas af te bouwen.

Dat is nog niet duidelijk. Zodra duidelijk wordt hoeveel gebouwen – grote gebouwen aan de randen van de wijk, huurcomplexen en de grondgebonden koopwoningen – er mee doen met het bronnet, kan de businesscase definitief worden gemaakt, en dat maakt duidelijk of er voldoende draagkracht is. Dat komt te zijner tijd tot uitdrukking in een concreet aanbod van het warmtebedrijf aan eigenaren.

Net als bij een verbouwing thuis, of bij de installatie van bijvoorbeeld airconditioning of een vaatwasser, ligt de verantwoordelijkheid dat het goed werkt bij de installateur of de verkoper. Bent u straks aangesloten op het bronnet, met een individuele warmtepomp, en krijgt u het huis niet warm? Dan moet u bij de installateur van de warmtepomp zijn. Het warmtebedrijf is verantwoordelijk voor de levering van water uit het bronnet. Het is dan ook aan te raden om een onderhoudscontract af te sluiten, net als bij een cv-ketel. Het bronnet zal hoe dan ook warmte leveren. Het op te richten warmtebedrijf zal, conform de nieuwe wet WCW, garant staan voor de levering. Tot slot zijn er bij echt uitzonderlijke gevallen nog de klachtencommissie en de ACM.

Nee, dat hebben we recent gedaan. We zijn 1 jaar geleden samen met bewoners uit de wijk 'opnieuw begonnen'. Er is toen een oproep geweest aan alle inwoners van Brandenburg-West om zich aan te sluiten. Die onderzoeken en gesprekken hebben geleid tot het punt waar we nu staan. Opnieuw beginnen zou leiden tot eenzelfde soort onderzoek met hetzelfde resultaat. Alle bewoners zijn opgeroepen om mee te denken en te praten over de uitkomsten van het onderzoek van de WarmteTransitieMakers. We volgen dus dit uitgezette proces.

Dat klopt niet. Er zijn voldoende bewezen technieken voor verduurzaming en aardgasvrij verwarmen. De Warmtetransitiemakers hebben ze voor u op een rij gezet. En u vindt ze ook op Milieucentraal.nl(Verwijst naar een externe website).

Dat klopt niet, deze woningen kunnen voldoende geïsoleerd worden en verwarmd worden met 50 graden. Zeker 26 buurtgenoten hebben dat reeds gedaan in uw wijk op eigen kosten en initiatief, en bij elk woningtype in uw buurt zijn er wel 1 of meer bewoners met een (hybride) warmtepomp.

De woningeigenaar is en blijft eindverantwoordelijk voor zijn eigen woning. Dus heeft u de keuze of u wel of niet meedoet met de warmtetransitie. Echter, de veranderende wetgeving biedt daar in de toekomst wel een ander perspectief in dan de huidige wet- en regelgeving. Zelfs als op termijn de gaskraan dichtgaat, beslist de eigenaar zelf welk alternatief voor aardgas er in zijn woning komt. Omdat er een zorgvuldige termijn in de Wet (WGIW) van 8 jaar is gesteld, en er voldoende financieringsinstrumenten zijn die e.e.a. betaalbaar maken, kan elke woningeigenaar daar zelf een keuze in maken.

Dat verschilt per maatregel, hoeveel subsidie u ervoor krijgt of u een maatregel duur of juist scherper kunt inkopen op de markt.

Een warmtepomp maakt met een slim mechanisme van een lage temperatuur de gewenste kamertemperatuur zonder dat dit heel veel elektriciteit/geld kost. Hoe werkt dat? Bekijk het filmpje op YouTube(Verwijst naar een externe website). 

Op de website van het bewonersinitiatief 'Buurt Brandenburg-West'(Verwijst naar een externe website)vindt u meer informatie over hoogtemperatuur warmtepompen. U kunt hier lezen dat u met een hoogtemperatuur warmtepomp nog steeds bespaart op uw energiekosten.