Verslag bewonersavond 26 juli 2021

Tijdens deze avond heeft gemeente De Bilt samen met Energiecoöperatie BENG! met bewoners gesproken over de mogelijkheden voor een aardgasvrij Brandenburg West middels een laagtemperatuur warmtenet. Deze digitale bewonersavond is in de zomer georganiseerd om in gesprek te gaan en vragen te beantwoorden van actieve bewoners die nu al geïnteresseerd zijn en aan de slag willen gaan. Op 13 september volgt een plenaire informatiebijeenkomst, meer informatie hierover staat verderop beschreven onder ‘vervolg’.

Het gesprek ging over wat een laagtemperatuurwarmtenet betekent voor de wijk en de woningen van bewoners en welke keuzes zij kunnen maken als zij hun woning willen verduurzamen. Bewoners hebben ervaringen met het verduurzamen van hun eigen huis en verhalen vanuit de wijk uitgewisseld. Ook zijn koppelkansen en tips benoemd. Hieronder vindt u een overzicht van de gespreksonderwerpen.

Aanleiding

  • De gemeente werkt samen met BENG, Woongroen (voorheen Woonstichting SSW) en waterschap HDSR aan een aanvraag voor een rijksbijdrage aan het warmtenet, zodat de wijk duurzaam verwarmd kan worden en het kostenplaatje voor iedereen aantrekkelijk wordt. Deelname van bewoners en gebouweigenaren is uiteraard vrijwillig.
  • Meer informatie over het plan en de aanvraag is verspreid middels een bewonersbrief en een gerichte oproep op social media en is ook via deze link beschikbaar.

Verduurzamen eigen woning

Vraag:
Wat voor verschil maakt een laagtemperatuur warmtenet ten opzichte van een hoogtemperatuur warmtenet voor mijn woning? 

Antwoord: 
Bij een hoogtemperatuur warmtenet hoeft de temperatuur vanuit het warmtenet niet altijd per woning naverwarmd te worden en ook isolatie is niet noodzakelijk, al wordt het wel aangeraden. Bij een laagtemperatuur warmtenet is naverwarming met een warmtepomp wel nodig (isoleren is ook hier niet noodzakelijk maar wordt wel geadviseerd). Daartegenover staan lagere realisatiekosten en aansluitkosten van het warmtenet, een lager energieverbruik, een lagere energierekening en daarmee een veel duurzamer resultaat. Ook gaan laagtemperatuurnetten veel langer mee.

Vraag:
Ik heb begrepen dat er hoge kosten zijn verbonden aan het verduurzamen van mijn woning, hoe zit dat en hoe kan ik hiermee omgaan? 

Antwoord: 
Het verduurzamen van uw woning kan inderdaad een (flinke) investering zijn. Om te komen tot een duurzame woning zijn een aantal stappen nodig. Het begint bij inzicht: Wat is er mogelijk? Wat kost het? Hoe combineer ik verduurzaming met mijn woonwensen en onderhoud? Dit inzicht kan gegeven worden met een woningscan. U kunt contact opnemen met BENG! zodat een energieambassadeur met u mee kan denken en een woningscan kan laten doen. Meer informatie over het verduurzamen van uw woning vindt u ook bij het gemeentelijk energieloket.

Op basis van uw wensen, mogelijkheden en (leen)budget kan een integraal plan voor de lange termijn worden opgesteld voor uw woning (en als u dat wil samen met uw buren/straat). Om het kostenplaatje zo aantrekkelijk mogelijk te maken, kan rekening worden gehouden met uw ‘’verduurzamingsbudget: het streven is om de maandelijkse lasten voor een duurzaamheidslening gelijk te laten zijn aan de gemiddelde maandelijkse kosten die u normaal aan aardgas kwijt was.

Indien uw budget niet ruim is, kunnen geldverstrekkers als het Nationaal Warmtefonds en SVn meedenken hoe de maandelijkse lasten toch budgetneutraal kunnen blijven:

  • Tip van BENG!: het verduurzamen van uw woning kan een ingewikkeld proces zijn, omdat veel afwegingen gemaakt moeten worden. Als u twijfelt, is het handig om bij de feiten te blijven en om u af te vragen: op basis van welke aannames maak ik overwegingen en beslissingen?
  • Tips van een ervaringsdeskundige uit de omgeving: zorg voor een lange termijn plan. Dat begint met het inzichtelijk maken van de situatie, voordat je keuzes maakt. Persoonlijk voorbeeld: in een jaren ’30 huis heb ik de maandlasten van energie van €290,- naar €190,- gebracht en dat terwijl we ook nog thuiswerken. De genomen maatregelen: dakisolatie, want de dakpannen moesten toch al vervangen worden en van dubbel glas naar HR++. Ik wil nog meer stappen zetten met isolatie. Nog een tip: zet de maximale temperatuur van je CV lager, dat scheelt energie en je kan meteen checken of je huis al geschikt is voor een warmtepomp. Als u wil, kunt u met mij in contact komen via de gemeente en kan ik meer vertellen over mijn ervaringen.
  • Waarschuwing van een ervaringsdeskundige uit de wijk: let op bij het inhuren van aannemers en installateurs, want er zijn veel cowboys op de markt en leveranciers die onzin vertellen, ook hier in de wijk. Op de website van het energieloket jouwhuisslimmer.nl vindt u bedrijven die aan de kwaliteitseisen voldoen.
  • Tip van een ervaringsdeskundige uit de wijk: voor het verduurzamen is een integrale aanpak van belang om het huis toekomstbestendig te maken: kijk ook naar isoleren, ventileren (voorkomen problemen met condensvorming), kierdichting/luchtdichtheid en koeling. Een totaalplan, niet zomaar stapjes.

Warmtenet

Een warmte-koude opslag maakt het mogelijk om ook koude te leveren in de zomer, naast warmte op koude dagen. Deze optie wordt als mogelijkheid meegenomen in de planuitwerking

Vraag:
Wat is de gebiedsgrens? 

Antwoord:
Kaartje zie onder plangebied. De gebiedsgrens is kleiner dan vorig jaar, omdat dit de slagingskans van het project vergroot: de kosten worden lager en het aantal initieel aan te sluiten woningen is kleiner. Daarmee zijn de plannen beter haalbaar. 

Vraag:
Kunnen we niet beter gebruik maken van waterstof als bron? 

Antwoord 
Een collectief warmtesysteem, dus een warmtenet, is op dit moment de meest kosteneffectieve manier (voor zowel bewoners als gemeente) om de woningen en gebouwen in Brandenburg West duurzaam te verwarmen. Een alternatief zou zijn om alle woningen volledig elektrisch te verwarmen (‘all-electric’ scenario’) met individuele warmtepompen en isolatie, dit is echter duurder en is over de gehele linie langzamer te realiseren. 

Een zeer lage temperatuur warmtenet heeft ook verschillende voordelen ten opzichte van middel – en hoogtemperatuur warmtenetten:

  • Het is duurzamer omdat het energiezuiniger is
  • Het is goedkoper
  • Het gaat veel langer mee (50 tot 100 jaar)

Een warmtenet kan zonder spijt (‘no-regret’ of toekomstbestendig) worden aangelegd, omdat iedere duurzame bron er aan gekoppeld kan worden, de bron kan dus veranderen als er een betere en/of goed voorradige warmtebron in beschikbaar kom in de toekomst. De huidige beoogde bron is de restwarmte van de rioolwaterzuiveringsinstallatie.

Andere duurzame bronnen, dus naast de restwarmte van de rioolwaterzuivering en naast elektriciteit, zoals waterstof en groen gas worden ook vaak genoemd, deze kunnen in theorie zowel voor een warmtenet als voor individuele woningen gebruikt worden. In de praktijk zijn waterstof en groen gas weinig voorradig en is waterstof nu nog duur én energie-inefficiënt. Er kan in de toekomst een doorontwikkeling van waterstof komen, maar gezien de urgentie van de klimaatdoelstellingen kunnen we hier niet op wachten of gokken. 

(Ultradiepe) geothermie, warmte uit de diepe ondergrond, kan in de toekomst ingezet worden voor het verwarmen van warmtenetten, maar op de ontwikkeling hiervan kunnen we net als bij waterstofgas niet op wachten. Aquathermie, warmte uit oppervlaktewater, is een bron met veel potentie in Nederland, maar niet voldoende voorhanden bij Bilthoven.

Toekomst van de wijk

  • Koppelkans in de omgeving: de Planetenbaan is gevaarlijk voor fietsers door hardrijdende auto’s en een smalle weg. Als de straat open zou gaan voor het warmtenet, kan hier ook meteen iets aan gedaan worden.

Adviezen voor aanvraag rijksbijdrage

Vraag:
Zorg waar dat kan voor helderheid in gehele traject, dus een totaalplaatje met keuzes. Er is behoefte aan duidelijkheid voor de eigen woning in relatie tot de aanvraag, is het bijvoorbeeld verstandig om nu een hybride warmtepomp aan te schaffen?

Antwoord: 
Ons advies is om, als u in het projectgebied woont en u interesse heeft in deelname aan het warmtenet, nu (nog) even geen hybride warmtepomp aan te schaffen, omdat bij de plannen voor een warmtenet een water-waterwarmtepomp nodig is. Na de beoordeling van de plannen voor de aanvraag van de rijksbijdrage voor het warmtenet, wordt duidelijk of het warmtenet doorgaat. In het eerste kwartaal van 2022 wordt de beoordeling bekendgemaakt. Uiteraard staat het u vrij uw eigen plan te trekken.

Verder zal het totaalplaatje met keuzes zal voor iedereen anders zijn, omdat ieder huis uniek is en iedere bewoner andere wensen, problemen en ideeën heeft. We werken momenteel aan een infographic om de algemene keuzes voor uw woning en voor het warmtenet in één plaatje overzichtelijk te maken, dit moet meer overzicht gaan geven.

  • Denk goed na over je participatieaanpak. De gemeente heeft samen met BENG!, de Natuur- en Milieufederatie Utrecht en een klimaatpsycholoog een integrale strategie uitgewerkt om zo veel mogelijk bewoners te bereiken en voert die momenteel uit.
  • Denk bij de communicatie aan een overkoepelend frame, schiet niet gelijk naar het kostenplaatje. Een goed frame zou zijn: we maken de woningen gereed voor de toekomst. Dat is de paraplu waar o.a. de thema’s duurzaamheid, kosten en budgetneutraal verduurzamen onder vallen. 
  • Tip: Maak voor de bewoners ook inzichtelijk hoe het hele traject van het warmtenet tot aan de aanleg er uit ziet inclusief de keuze momenten. Denk aan verschillende scenario’s, bijvoorbeeld wat als particulieren niet mee willen doen, of wat als de subsidie niet toegekend wordt. 

Vervolg

De gemeente werkt de technische plannen en het mogelijke tracé voor het warmtenet verder uit en maakt hier een businesscase van voor de wijk en per woning. Hierbij worden koppelkansen voor beleid en onderhoud in de wijk meegenomen, zodat de plannen kostenefficiënt en toekomstbestendig worden. Tegelijkertijd blijven we samen met BENG! in gesprek met geïnteresseerde bewoners en zetten we stappen met hen bij het verduurzamen van hun woning, straat of buurt. U kunt zich, al dan niet samen met uw buren, bij ons aanmelden voor meer informatie of hulp: duurzaamheid@debilt.nl en info@beng2030.nl

Maandag 13 september 19:30-21:30 uur (bij buurthuis VVSO WVT, Talinglaan 10, 3721EA Bilthoven) willen de gemeente en haar partners tijdens een centrale bijeenkomst de mogelijkheden van een laagtemperatuur warmtenet in meer detail bespreken op basis van de technische doorrekeningen. Het kostenplaatje voor de wijk en voor u komen ook aan bod. Daarnaast vragen we bewoners die al stappen hebben gezet met het verduurzamen van hun huis hun bevindingen te delen. 

Bewoners en belanghebbenden staan centraal tijdens de bijeenkomst, het gaat om uw woning en woonplezier in uw wijk. Op basis van het gesprek tijdens de bijeenkomst kunnen we nagaan welke technische en financiële scenario’s van een warmtenet in combinatie met uw woning u als bewoners het meest aanspreken, of misschien heeft u zelf wel slimme ideeën. 

Op maandag 11 oktober 19:30-21:30 uur organiseren we nog een bijeenkomst (ook in het buurthuis), om de nieuwe versie van de aanvraag met daarin uw voorkeuren en ideeën verwerkt te bespreken. 

Uiterlijk 1 november moet de aanvraag zijn ingediend.