Transitievisie Warmte

Om klimaatverandering tegen te gaan stappen we over naar duurzame warmte. Koken en verwarmen gaat dan niet meer met aardgas. Het doel is om in 2050 een aardgasvrije gemeente te zijn. Dat klinkt misschien ver weg maar die tijd is nodig om voldoende warmtebronnen te vinden en onze woningen, gebouwen en omgeving klaar te maken voor een aardgasvrije toekomst. Dit willen we stap voor stap doen, samen met inwoners, ondernemers en andere partijen. 

Aardgas is niet goed voor het klimaat én het raakt een keer op. Bij het gebruik van aardgas komt CO2 vrij en dat levert een grote bijdrage aan de opwarming van de aarde. Het kabinet heeft besloten de aardgaswinning in Groningen af te bouwen. Om deze en andere redenen is het nodig om over te stappen op andere, duurzame warmtebronnen. 

Er zijn al verschillende mogelijkheden om wijken aardgasvrij te maken, zoals een warmtenet en warmtepompen. Maar niet alle opties zijn geschikt voor elke wijk en vaak zijn er aanpassingen nodig in uw directe leefomgeving. Daarom werkt iedere gemeente in Nederland aan een Transitievisie Warmte (TVW). In de TVW staat wat per buurt technisch de mogelijke warmte alternatieven zijn. Is er één oplossing voor de hele buurt tegelijk? Of is het handiger om het per woning te regelen? Een uniforme oplossing voor elke woning is er (nog) niet.

We beschrijven in de TVW ook hoe we samen gaan werken aan de overstap naar duurzame warmte. Ook dat kan per wijk verschillen: misschien wilt u zelf een warmtepomp bij uw woning installeren, of samen met buurtbewoners een warmte coöperatie oprichten. Of misschien wilt u liever dat we dit anders gaan regelen. Vervolgens kiezen we één of twee wijken waar we de komende jaren de mogelijkheden uitwerken.

In de gemeentelijke warmtevisie wordt er sterk ingezet op reductie in de hele gemeente en het ontwikkelen van een aanpak voor individuele oplossingen. Daarnaast gaat de gemeente ook aan de slag met Wijkuitvoeringsplannen voor een tweetal buurten; PAW Brandenburg en De Leijen. Dit zijn complexe processen waar met alle betrokken partijen wordt gekeken wat wenselijk en haalbaar is. Tot slot worden er een aantal verkennende haalbaarheidsstudies gedaan in alle warmtekavels die potentie hebben voor collectieve oplossingen.

Als u vragen, ideeën of opmerkingen voor de Transitievisie Warmte heeft kunt u mailen naar duurzaamheid@debilt.nl.

Wij zijn benieuwd wat u denkt over de overstap naar duurzame warmte of welke kansen u ziet. Wij begrijpen dat u hierover vragen heeft of mee wilt praten. Daarom gaan wij graag vroeg in het proces met inwoners, ondernemers en andere partijen om tafel. Heeft u ideeën over hoe wij dit samen kunnen aanpakken?

Heeft u wensen of vragen over wat er komt kijken bij het aardgasvrij maken van woningen en wijken? Dan kunt u mailen naar duurzaamheid@debilt.nl 

Wilt u zelf vast aan de slag om aardgasvrij te kunnen wonen? Kijk dan op www.jouwhuisslimmer.nl voor een advies op maat en meer informatie.  

In de gemeentelijke Warmtevisie wordt er sterk ingezet op reductie in de hele gemeente en het ontwikkelen van een aanpak voor individuele oplossingen. Daarnaast gaat de gemeente ook aan de slag met Wijkuitvoeringsplannen voor een tweetal buurten; PAW Brandenburg en De Leijen, beide in Bilthoven. Dit zijn complexe processen waar met alle betrokken partijen wordt gekeken wat wenselijk en haalbaar is. Tot slot worden er een aantal verkennende haalbaarheidsstudies gedaan in alle warmtekavels die potentie hebben voor collectieve oplossingen. 

Let wel: als ergens wordt gestart met een wijkuitvoeringsplan, betekent dit niet automatisch dat de desbetreffende wijk/buurt van het aardgas gaat. Dat wordt onderzocht in de Wijkuitvoeringsplannen. 

Isolatieprogramma: ontwikkelen aanpak energie besparen, naar label B

Er gelden al afspraken over energiebesparende maatregelen voor woningen. Alle huurwoningen van woningbouwcorporaties hebben vanaf 2020 gemiddeld energielabel B of hoger. Bij huurwoningen van particulieren heeft 80% in 2020 gemiddeld energielabel C of beter. Voor particulieren geldt alleen dat bij de verkoop, verhuur of oplevering van een woning een energielabel verplicht is. Voor bedrijfsmatige gebouwen geldt inmiddels al dat deze vanaf 2023 minimaal label C moeten hebben. Als dit niet het geval is, mogen deze niet meer worden gebruikt of in gebruik worden genomen. Energielabels gelden tot 10 jaar na hun registratiedatum.

De gemeente De Bilt wil een isolatie-/verduurzamingsprogramma in het leven roepen voor de periode tot en met 2030. Zo hebben we in 2030 de gebouwde omgeving van de gemeente aardgasvrij ready. Dit programma richt zich op het verbeteren van het isolatieniveau en het verduurzamen van particuliere woningen door nauwkeurig geselecteerde maatregelen, met als doel elke woning in de gemeente op te waarderen naar minimaal label B.

Isolatiemaatregelen betreffen doorgaans eenvoudige, bewezen technieken. Een eerste opzet van het isolatie-/verduurzamingsprogramma wordt nader uitgewerkt en toegelicht in 2023. Afhankelijk van de resultaten die worden geboekt en de ervaring die wordt opgedaan, kan het programma in de toekomst uitgebreid of gewijzigd worden. Periodiek onderzoekt de gemeente de noodzaak en actualiteit van het programma en het voortbestaan ervan voor de periode vanaf 2030.

Inzetten op individuele warmte-oplossingen

Dit onderdeel richt zich op woningen en kavels waar de collectieve oplossingen (warmtenetten) niet het meest voor de hand liggende alternatief is. Voor dit deel van de buurten en gebouwen in gemeente De Bilt zijn er voornamelijk individuele oplossingen; een lucht-, bodem-, of hybride warmtepomp. De aanpak bestaat uit twee sporen:

  • Individueel niveau: aanpak ontwikkelen om inwoners te faciliteren die willen overstappen op een elektrische lucht-, bodem-, of hybride warmtepomp.
  • Buurtniveau (casus Larenstein): aanpak ontwikkelen om wijken/buurten middels een lucht-,  bodem-, of hybridewarmtepomp van het aardgas te halen.

Larenstein heeft veel potentie om als een van de eerste kavels in De Bilt samen de overstap te maken naar individuele oplossingen. De randvoorwaarden zijn aanwezig om met de ondernemers van Larenstein te kijken hoe deze kavel van het aardgas kan. Het gaat op een bedrijventerrein voornamelijk om elektriciteit en ruimteverwarming. De isolatiegraad is erg hoog (het zijn immers vooral kantoorgebouwen, die voor 2030 label A moeten zijn) en het betreft weinig objecten, wat het project behapbaar maakt. De combinatie van een warmtenet en individuele oplossingen kunnen hierin dan voordeel opleveren. 

Met deze ondernemers wordt gekeken hoe een kavel collectief kan overstappen op individuele oplossingen. De lessen en ervaringen die wij daarin opdoen zijn erg relevant voor de verdere aanpak om De Bilt van het aardgas te krijgen. De lessen die de gemeente hier opdoet, vormen de basis voor de verdere aanpak om kavels van het aardgas te krijgen waar géén warmtenet mogelijk is. Deze aanpak wordt de komende tijd, richting TVW 2.0 ontwikkeld en gelijktijdig met besluitvorming van de TVW 2.0 in de gemeenteraad gebracht.

Wijk uitvoeringsplannen starten

Naast het ontwikkelen van een programma om energie te besparen en de aanpak voor individuele (elektrische/hybride) oplossingen zet de gemeente in op een aantal wijkuitvoeringsplannen.

Warmtekavel 18 - Brandenburg PAW

Heeft, gebaseerd op de criteria zoals gehanteerd in de kavelanalyse, veel potentie. De maatschappelijke kosten zijn relatief laag en er is potentie voor bronnen om een warmtenet (restwarmte RWZI, WKO en aquathermie) te voeden met warmte. Dit project loopt op dit moment al. De gemeente blijft er vol op inzetten, om zo onze eerste wijk van het aardgas afgekoppeld te krijgen. Met deze lessen over proces, techniek, samenwerking, wetgeving, koppelkansen en dergelijke kunnen we ook aan de slag met andere warmtekavels die een potentie hebben tot een collectieve oplossing.

Warmtekavel 23 - De Leijen

In deze wijk zijn er veel meekoppelkansen. De aankomende jaren zijn er diverse onderhoudsmomenten in de wijk. Zo staat een groot deel van het riool, gasleidingen en openbare ruimte gepland aangepakt te worden tussen 2025 en 2030. Gezien de vele onderhoudsmomenten die er aankomen  in de wijk is het mogelijk om deze te clusteren en werkzaamheden integraal op te pakken. Hiernaast is de isolatiegraad van de gebouwen in de Leyen is opvallend hoog, zijn er veel panden in bezit van de woningcorporatie en horen de maatschappelijke kosten in deze buurt tot de laagste van de hele gemeente. Deze gegevens kunnen leiden tot schaalvoordelen en integrale wijkverbetering.

Haalbaarheidsstudies

Een aantal kavels lijken potentie te hebben voor warmtenetten. Voor deze kavels is er potentie qua infrastructuur, afnemers van warmte en komen er natuurlijk onderhoudsmomenten aan. Echter, een warmtenet is alleen een reële optie als er een warmtebron is, draagvlak is onder de afnemers en een gedegen plan kan worden opgesteld. In dit scenario worden haalbaarheidsstudies gedaan in:

  • Warmtekavel 3 - Maartensdijk kavel 1 
  • Warmtekavel 11 - De Bilt west
  • Warmtekavel 12 - De Bilt oost
  • Warmtekavel 13 - De Bilt zuid
  • Warmtekavel 19 - Tuindorp + Brandenburg
  • Warmtekavel 22 - Bilthoven centrum

Middels haalbaarheidsstudies wordt de warmtevraag  en -aanbod in beeld gebracht en worden partijen bij elkaar gebracht. Zodra hier meer inzicht op is brengen we met alle belanghebbenden de kansen en knelpunten in beeld. Dat heeft consequenties voor de keuze om in deze kavels al dan niet aan de slag te gaan met wijkuitvoeringsplannen. De resultaten van de haalbaarheidsstudies en participatieprocessen worden doorgevoerd in de TVW 2.0. Dan kan worden besloten om in deze kavels aan de slag te gaan met een wijkuitvoeringsplan.

Energielabel B minimaal

Een energielabel laat zien hoe energiezuinig een huis is vergeleken met soortgelijke huizen. Dat gaat van klasse A+++ (groen, zeer zuinig) tot en met G (rood, zeer onzuinig). Het geeft ook aan hoe dak, vloeren en ramen van een woning optimaal geïsoleerd kunnen worden (zogenoemde streefwaarden). Bij een oude woning liggen de streefwaarden lager dan bij een nieuwe woning. Als een dak, vloer of raam optimaal is  geïsoleerd, vermeldt het energielabel dat het voldoet aan de standaard voor woningisolatie. 

Om een gebouw aardgasvrij te verwarmen is het essentieel om label B of beter te hebben. Het besparen van energie wordt bepaald door de inzet van isolatiemaatregelen. Als een gebouw goed geïsoleerd is, zal er minder warmte nodig zijn om de juiste temperatuur te krijgen. Op deze manier hoeft er minder energie geproduceerd te worden.

Om aardgasvrij te wonen gaan huishoudens over op koken zonder aardgas. Koken is gemiddeld 5% van het totale gasverbruik. Elektrisch koken het meest voor de hand liggende alternatief. Er zijn diverse manieren van aardgasvrij koken. De bekendste elektrische alternatieven voor het gasfornuis zijn de keramische- en de inductie kookplaat.

Wilt u zelf vast aan de slag om aardgasvrij te kunnen wonen? Kijk dan op www.jouwhuisslimmer.nl voor een advies op maat en meer informatie.

Ondertussen gebeurt er veel in Nederland. We ontdekken nieuwe warmtebronnen. Het lukt steeds beter om warmte te halen uit de lucht, uit diepere aardlagen, vijvers, rivieren en zelfs uit rioolwater. De transitievisie zal daarom door de jaren uitgebreid worden. Als zich nieuwe oplossingen aandienen, onderzoeken we of we die in De Bilt kunnen benutten.

Wilt u zelf vast aan de slag om aardgasvrij te kunnen wonen? Kijk dan op www.jouwhuisslimmer.nl voor een advies op maat en meer informatie.