Participatierapport zon- en windenergie

Samen met inwoners en organisaties verkenden wij het afgelopen jaar de (on)mogelijkheden voor zonnevelden en windmolens in de gemeente. De opbrengst van deze eerste verkenning is vastgelegd in een participatierapport. Het rapport is samen met de volledige verslagen van bijeenkomsten en achterliggende documenten te vinden op de pagina over zon- en windenergie.

In 2020 en 2021 organiseerden we in totaal 9 bijeenkomsten om u te informeren, te horen wat u belangrijk vindt en samen het gesprek aan te gaan. In totaal hebben 482 verschillende personen deelgenomen aan de inwonersbijeenkomsten. Bij de organisatiebijeenkomsten waren van 18 verschillende maatschappelijke (belangen)organisaties in totaal 29 personen aanwezig. Leden van het inwonerpanel reageerden op een vragenlijst over duurzaamheid, zon en wind in juni 2020. Ook reageerden veel mensen op de digitale enquête met 18 vragen over zon en wind in februari 2021. In totaal gaat het om ruim 1400 deelnemers aan het inwonerspanel en de enquête.

De overgrote meerderheid (89%) van de inwoners, vindt het tegengaan van klimaatverandering een belangrijk thema. Voor zonne-energie zien veel inwoners mogelijkheden, mits deze zorgvuldig en onder voorwaarden worden ingepast. Slechts 12% van de respondenten is een voorstander van het plaatsen van windmolens.

Algemene opmerkingen over duurzame energieopwekking

Er wordt aandacht gevraagd voor het stimuleren van zon op de daken en eigen terrein bij particulieren, bedrijven, industrie, woningbouwverenigingen en sportclubs. Hier valt de nodige winst te halen. Daarnaast zijn er zorgen over het gebrek aan ruimte om duurzame energie binnen de gemeentegrenzen voor eigen gebruik op te wekken.

Tenslotte wordt aandacht gevraagd om bij de ontwikkeling zoveel mogelijk samen te werken met lokale partners en verenigde energie coöperaties. De gemeente moet hierbij een urgentie aangeven, een regierol vervullen en transparant communiceren over wat er moet gebeuren om de uiteindelijke doelstelling te halen. Ze is de verbindende factor tussen de ontwikkelaars en de omgeving.

Zorgen over zonnevelden

De impact op de natuur en ecologie staat bovenaan de lijst van zorgen over zonnevelden. Men is bang voor de verminderde ecologische waarden en bedreiging van verschillende diersoorten (zoals bijvoorbeeld weidevogels en dassen). Daarnaast zijn de betrokkenen bang voor de onderbreking van open velden en reguliere en cultuurhistorische zichtlijnen. Tenslotte zijn veel deelnemers tegen of verdeeld over zonnevelden in de buurt van cultureel erfgoed, natuurgebieden en tegen de bebouwde kom.

Zorgen over windenergie

Betrokkenen zijn huiverig voor geluidoverlast, slagschaduw, trillingen en de mogelijke stress die dit kan veroorzaken. Daarnaast zijn veel deelnemers bezorgd dat de natuur schade lijdt door de komst van windmolens. De molens blokkeren zichtlijnen, zijn (te) hoog en zorgt voor ‘verrommeling’ van het landschap. Ook is er een zorg voor te weinig windsnelheid binnen de gemeente waardoor, naast de aantasting van alle waarden, ze ook nog eens te weinig groene stroom oplevert.

Zonnevelden

Als het gaat over locatiekeuze worden vooral langs infrastructuur mogelijkheden voor de inpassing gezien, (op agrarische percelen) langs en tussen snelwegen, spoor en provinciale weg. Ook mogelijkheden op vervuilde grond (saneringsgebieden) en een combinatie van zonneveld en waterberging worden meerdere keren genoemd.

Wat betreft vormgeving van een zonneveld zijn een groene afwerking, aantrekkelijke uitstraling, creativiteit en een toegankelijke ‘parkachtige sfeer’ belangrijk. Mogelijkheden om biodiversiteit en recreatie toe te voegen moeten bij de vormgeving worden meegenomen.

Financieel ziet men graag dat er voordelen ontstaan voor de lokale gemeenschap en zeker voor omwonenden in de directe omgeving. Lokaal eigenaarschap moet onderdeel zijn van toekomstige zonne-energie projecten.

Windenergie

Slechts een klein deel van de deelnemers ziet eventuele mogelijkheden voor windenergie. Het proces voor de realisatie van windmolens wordt kansrijk als er samengewerkt wordt met andere gemeenten (U16) en gekeken wordt naar locaties buiten de regio. De inpassing van windmolens wordt bij voorkeur geclusterd/geconcentreerd, zodat zichtlijnen op de meeste plekken intact blijven. De aansluiting op infrastructuur en een lijnopstelling langs snelwegen lijken het meest kansrijk. Eén locatie springt er duidelijk minder negatief uit, ondanks een laag responspercentage (14%) op de vragen over dit gebied: langs de snelweg bij De Bilt wil nog steeds een meerderheid geen windmolens (ca. 55%) en geeft 4% aan geen mening te hebben over deze locatie, maar het draagvlak is hier met ca. 41% voorstanders hoger dan elders.

Het opwekken van windenergie binnen de gemeente moet volgens deelnemers aangegrepen worden als kans om mogelijkheden voor lokaal eigenaarschap te onderzoeken en de opbrengst terug te laten vloeien naar de gemeenschap.

*Het inwonerspanel is samengesteld volgens een representatieve steekproef, uitgevoerd door een onderzoeksbureau. De enquête gaf iedere betrokken inwoner de mogelijkheid om zijn of haar mening te geven. Er heeft geen weging plaatsgevonden. Dit kan een vertekenend beeld geven omdat de respondenten van de enquête mogelijk geen representatieve groep vormen.

**Inwoners en (belangen)organisaties die de enquête ingevuld hebben, zijn vaak al betrokken via inwonersavonden, gemeentelijke berichtgeving of de lopende petities.